Het is zaterdagmiddag en de naderende feestdagen zijn al voelbaar: het is druk bij DigiMax. Camera’s, MP3-spelers, zelfs laptops, als zoetje broodjes gaan ze over de toonbank. Wie zegt dat het slecht gaat met Nederland? “Doe mij maar zo’n iPod Nano met acht gig geheugen”, zegt een jongeman met een rode muts op als die van zanger Harry Slinger van de band Drukwerk. Hij legt een stapeltje cadeaubonnen op de toonbank. “Alstublieft.”
“Hé zeg, wacht eens even, ik was eerst”, zegt een bodybuilderfiguur links van roodmuts. “Ik dacht het niet”, zegt rechts van roodmuts een man met opvallende flaporen, “Ik sta hier al een kwartier. Ik heb jullie nog binnen zien komen.” De verkoopster achter de toonbank krijgt last van een trillende bovenlip, vermant zich en grauwt: “Ik kan niet heksen, eerst die iPod, u komt allemaal aan de beurt.”
Ze werpt een snelle blik op de cadeaubonnen, ziet dat alles is ingevuld, geeft nog wat wisselgeld terug en wenst roodmuts veel plezier met zijn aankoop. “Volgende?” Bodybuilder en flapoor zijn kwaad weggelopen.
In een tijdperk waarin mensen zich het hoofd breken over de vraag wat ze een jarige nu weer moeten geven, is de cadeaubon een uitkomst. Een slimme gift is het niet, want in feite geef je geld dat alleen maar in een bepaalde zaak en nergens anders mag worden besteed. Maar ja, het lijkt wat persoonlijker dan geld, zo’n bon. En winkels als DigiMax hebben er geen bezwaar tegen.
Terwijl er wel degelijk een bezwaar is. Om te zorgen dat geld niet wordt nagemaakt, bedenken allerlei slimme koppen geavanceerde technieken met barcodes en hologrammen. Valsemunters hebben het knap moeilijk met bankbiljetten, maar cadeaubonnen zijn een stuk gemakkelijker te vervalsen.
Dat merkt de chef van DigiMax de volgende werkdag als de boekhouder belt: de bonnen van roodmuts zijn vals. Voor de zoveelste keer doet DigiMax aangifte bij de politie. En voor de zoveelste keer krijgt DigiMax dezelfde reactie: “We maken proces-verbaal op, maar we kunnen geen onderzoek instellen. Daar hebben we de capaciteit niet voor.” Het voorval met de iPod is voor DigiMax de laatste druppel. Binnen een week zitten de winkelmanagers van de keten rond de tafel om dossiers en camerabeelden te vergelijken.
Roodmuts blijkt al vaker met namaakbonnen in DigiMaxfilialen te hebben betaald. Dat blijkt uit videobeelden waarop ook vaak twee andere dertigjarigen voorkomen, van wie eentje een bodybuilderstype is en de ander opvalt door kingsize flaporen. Een winkelier in Elst vertrouwde de zaak niet toen één van de mannen twee keer op dezelfde dag bonnen was komen inwisselen. Hij had de man gevolgd naar de parkeerplaats vlakbij het winkelcentrum en gezien dat hij in een blauwe Renault Mégane stapte. Van de kentekenplaat had hij jammer genoeg alleen het begin kunnen zien: PH.
Een winkelier in Velp vertelt de onderzoekers dat het bij hem standaardprocedure is dat mensen hun adres opgeven. Zo bouwt hij een klantenbestand op voor mailings. De drie mannen gaven als naam Koenraads op, woonachtig aan de Bergseweg 18, 3051 EV Apeldoorn.
De postcode blijkt niet bij Apeldoorn te horen en in die stad is er geen Bergseweg. De speurders vragen bij andere winkeliers na of Koenraads in hun bestand voorkomt. Beet! In een winkel bij Amersfoort vinden ze een Koenraads die aan de Bergseweg 14 in Barneveld woont. Dit adres klopt. De speurders reizen af naar Barneveld om de heer Koenraads met een bezoek te vereren.
Een al wat grijze man met een verzorgd voorkomen opent de deur op nummer 14. “Wat zegt u me nou? Mijn gegevens zijn gebruikt door criminelen?” Koenraads, een keurige man, controller van beroep, toont zich ontdaan. “Praat eens met mijn zoon Rick. Die heeft een enorme vriendenkring.”
Rick weet eerst van niets. Maar als hij foto’s ziet van de drie mannen en het woord Mégane hoort vallen, gaat hem een licht op: dat groepje kent hij. Waar ze wonen, weet hij niet. Wel weet hij in welke coffeeshop het drietal vaak uithangt. Hoe de mannen aan zijn persoonsgegevens komen, weet hij niet. “Ik ken ze niet persoonlijk. Misschien via gemeenschappelijke kennissen? Ik woon nog maar een paar maanden op mezelf, daarvoor woonde ik bij m’n vader, op de Bergseweg.”
De speurders nemen de coffeeshop in observatie. Lang hoeven ze niet te wachten, want al op de tweede dag komt een blauwe Mégane voorrijden met roodmuts, bodybuilder en flapoor. Als de auto vertrekt, volgen de onderzoekers de mannen onopvallend. Zo komen ze achter de verblijfadressen van de drie. Het vaststellen van hun identiteit is nu een fluitje van een cent. Met de gegevens van de speurders stapt DigiMax naar de politie. Laat die nu net bezig zijn met het opstarten van een onderzoek naar de vervalsingen. Het onderzoeksbureau heeft al namen en adressen beschikbaar. “De gegevens zitten in deze map?”, vraagt een politierechercheur blij.
Hij aanvaardt het dossier in dank.
Download brochure